ستهبان – استهبان Estahban اصطهبان Setahban
نوشته های مشابه
درباره آتشکده بهرام
در باغ دراز ماهْ‌فَرُخانِ خیر يك بناي ساساني وجود دارد كه از نظر تاريخي داراي ارزشي بسيار است. «در” کارنامه ی اردشیر بابکان”ذکری از آتشکده بهرام هست که ساختمان آن را به اردشیر بابکان نسبت داده اند و در این متن پهلوی گفته شده است که در آغاز کار که اردشیر از اردوان پادشاه اشکانی گریخته بود و به پارس رفت در کنار دریا روستای “رامش اردشیر” را ساخت و سپس روستای “بوخت اردشیر” را و ده آتش بهرام در کنار دریا نشاند و به درگاه آذر فرنبغ رفت و سپس روستای اردشیر خره را بر پا کرد و نزدیک آن دریاچه ی بزرگی ساخت و آب چهار جوی را به آنجا برد و در کنار دریاچه نیز آتش نشاندوآتش بهرام را هم آن جا نشاند. به استناد صفحه ی 179 تاریخ ایران، تألیف حسن پیرنیا و عباس اقبال آشتیانی، در زمان اردوان آخرین پادشاه اشکانی در سال 200میلادی بابک فرزند ساسان در شهر “خیر”کنار دریاچه ی بختگان حکومت داشته است. به نوشته ی “خواند میر”در صفحه ی 223جلد اول کتاب “حبیب السیر”همین بابک حاکم “خیر” فرزندی شجاع ودلیر داشته است به نام اردشیر که در سال 224 میلادی براردوان آخرین پادشاه اشکانی شوریده و او را شکست داده و سلسله ی ساسانیان را بنیاد گذاشته است.”اردشیر پس از پیکارهای سخت و از میان بردن اردوان و هنگام بازگشت از کرمان به پارس به راه شهر گور مرکز اردشیر خوره به کناردریای استخر (دریاچه بختگان) می رسد، سپاس ایزد می گذارد و به فرمانش آتشکده بهرام را در حدود سال 226 میلادی [یعنی حدود 1786سال پیش] درآن جا بنا می کند چهارطاقی ماه فرخان (آتشکده بهرام) مربوط به دوره ساسانیان است و این اثر در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۴۱۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.»
مشخصات بنا
به گفته سايت دانشنامه نيريز: «اندازه‌ی هر یک از دیوارهای بیرونی آتشکده ۷۲۸ سانتی‌متر یعنی ۷ گز (۷۲۸=۷*۱۰۴ سانتی‌متر) و کُلُفتی دیوارها یک گز (۱۰۴ سانتی‌متر) است. محیط داخلی آن ۲۰=۵+۵+۵+۵ گز است و طول داخلی دیوارها ۵ گز (۵۲۰=۵*۱۰۴ سانتی‌متر) و مساحت داخلی آن ۲۰/۵ ضربدر ۲۰/۵ مساوی ۰۴/۲۷ مترمربع می‌باشد. این چهارتاقی دارای یک در ورودی از سمت شمال خاوری با دو جان‌پناه ۱ گزی در دو طرف بیرونی آن است و دهنه‌ی آن یک گز (۱۰۴ سانتی‌متر) و بلندای آن ۲ گز (۲۰۸ سانتی‌متر) می‌باشد و بر سر در ورودی آن ایوانکی که دو سکو در دو طرف داشته است ساخته شده است. برآمدگی ایوانک از دیوار ۹۵ سانتی‌متر است. بلندای دیوارهای داخلی از کف تا ترنبه‌های (ترنج) پاطاق ۲۰/۲ متر می‌باشد. بلندای مرکز سقف گنبد تا کف بنا ۵ گز (۵۲۰=۵*۱۰۴ سانتی‌متر) است. قوس دایره‌ی گنبد حدود ۱۰ سانتی‌متر از بالاترین نقطه‌ی سقف پنجره شروع می‌شود.»